Bron: Brandveilig.com
We zien meer en meer moderne blusmiddelen op de markt verschijnen. Maar hoe ze werken, blijkt niet altijd even duidelijk te zijn. Net zo min als helder is bij welke incidentscenario´s en in welke mate deze middelen bijdragen aan brandbestrijding. De Brandweeracademie van het IFV is daarom een onderzoek gestart om brandweerkorpsen hierover meer duidelijkheid te geven.
Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) is het kennis- en opleidingsinstituut voor de veiligheidsregio’s en hun veiligheidspartners. Binnen het team Onderzoek van het IFV werkt Thijs Geertsema – onderzoeker en adviseur – aan diverse onderzoeksprojecten die bijdragen aan de veiligheid van (brandweer)mensen en middelen. Thijs is projectleider voor het recent opgestarte onderzoek naar moderne blusmiddelen.
We zijn blij dat de producenten en leveranciers ons en de brandweer verder willen helpen binnen dit onderzoek
Innovatieve blusmiddelen
De een kan nog meer en werkt beter, dan de ander. De brandweer moet bijna door de bomen het bos niet meer kunnen zien, lijkt ons. Toch is dit niet geheel het geval, volgens Thijs Geertsema. ¨Elke regio, elk bedrijf kent een heel scala aan (brand)risico´s, die bepalend zijn voor de keuze in de hoeveelheid en de soorten blusmiddelen. Zo werken zij al heel lang. Neem de regio Rotterdam, waarin de chemische sector floreert en er dus veel aandacht is voor het blussen met schuim. Een ander voorbeeld? Stel in een gemeente staat een fabriek met veel vetbaden. Breekt er een brand uit, dan weten het bedrijf en de brandweer vooraf hoe ze deze kunnen bestrijden en met welke (blus)middelen.
Neem een bepaald soort poeder of gel, dan zijn er bijvoorbeeld testen uitgevoerd op een vaste stofbrand en op een vloeistofbrand. Maar werkt het blusmiddel ook bij brand in een spouwmuur of bij een afvalberg? Onbekend maakt onbemind. Een brandweermens is ook een beetje een wetenschapper. Hij of zij wil erg graag weten, hoe het blusmiddel werkt en wat het doet. Mede door een gebrek aan inzicht is de brandweer enigszins terughoudend met moderne blusmiddelen. Natuurlijk zijn er ook korpsen die wel nieuwe middelen uitproberen. Bijvoorbeeld als ze een specifiek risico tegen komen.
Reactie beperken of stoppen?
Maar het kan altijd nog beter. In de zin van kijken naar het blussende principe van de moderne middelen. Oftewel, waar aan de zuurstof -, brand- en temperatuurzijde van de branddriehoek kan er nog iets gedaan worden om een reactie te beperken of te stoppen? Neem het voorbeeld van een in brand staande batterij. Blussen gebeurt normaliter met water. Veel water, welteverstaan. Stel dat er nu een blusmiddel bestaat, dat goed afdicht of juist het koelend vermogen van water vergroot, waardoor het meer energie op kan nemen. Met zo´n middel is het dan mogelijk de brand sneller te blussen. Een ander voorbeeld: een auto staat in brand. Normaliter gebruikt de brandweer water of schuim als blusmiddel. Dat werkt altijd. Maar een modern middel heeft wellicht een voordeel in het afdekken of sneller blussen, waardoor er minder of gedurende kortere tijd rookontwikkeling ontstaat. Dat kan in bepaalde situaties belangrijk zijn.
Onbekend maakt onbemind
Het ´probleem´ voor de brandweer is, dat ze van al die moderne blusmiddelen dus niet exact het werkingsprincipe kennen en niet weten in welke mate ze een bijdrage leveren aan een specifieke brandbestrijding, zegt Geertsema. ¨Niet een, maar wel tien fabrikanten bieden een op elkaar lijkend blusmiddel aan. We weten dat elk blusmiddel veel verschillende eigenschappen kent. De fabrikanten testen de middelen op specifieke scenario’s, maar fysische en/of chemische werkingsprincipes zijn niet altijd duidelijk.
Blusmiddelen: drie groepen
Binnen het onderzoek wordt dus gekeken naar het werkingsprincipe van moderne blusmiddelen en in welke incidentscenario´s en mate deze middelen een bijdrage leveren aan brandbestrijding. Hiertoe zijn de moderne blusmiddelen in drie groepen onderverdeeld.
- Watergedragen additieven
Zoals surfectanten, gelvormende middelen en mineralen die aan water worden toegevoegd. Door deze toevoeging wordt onder andere de oppervlaktespanning of het kookpunt verlaagd, worden pyrolyseproducten gebonden of wordt een harde kristalachtige laag over een brandend object heen gelegd. - Aerosol generatoren
Die in korte tijd een hoeveelheid bluspoeder in de lucht verspreiden. De verschillende generatoren hebben verschillende manieren van verspreiding (explosie, verbranding, drukcylinders) en verschillende soorten bluspoeder. - Schuimsystemen
Met diverse schuimvormende middelen. Er wordt gekeken naar verscheidene NAF (nozzle aspirated foam) en CAF (compressed air foam) systemen. En wel naar de combinatie met diverse typen schuim, concentratie schuimvormend middel en hoeveelheid lucht.
Ondersteuning
Het mag duidelijk zijn, het uiteindelijke doel van het onderzoek van het IFV is regio’s te ondersteunen met praktisch toepasbare kennis, een handelingsperspectief en kaders over moderne blusmiddelen. Geertsema: ¨Het allerbelangrijkste is, dat wij onze mensen op straat – manschappen, bevelvoerders, officieren – hiermee helpen.¨
Het onderzoek bestaat uit een aantal fases:
- Verzamelen en samenvatten van beschikbare kennis en literatuur.
- Verzamelen en analyseren van casussen waarin de blusmiddelen zijn toegepast.
- Leren van elkaars ervaringen met de blusmiddelen binnen de regio’s door middel van actieleren en binnen een community of practice (CoP).
- Onderzoeken van de werking van de blusmiddelen in specifieke situaties.
Het allerbelangrijkste is, dat wij onze mensen op straat hiermee helpen.
Makkelijker keuzes maken
Uiteindelijk worden met de opgehaalde kennis alle middelen afgezet tegen inzetscenario’s. Denk hierbij aan alledaagse brandjes zoals voertuigbranden en woningbranden, maar ook aan bijzondere scenario’s zoals branden met Li-Ion batterijen en afvalbranden. Geertsema: ¨Door de werking, ervaring en testresultaten van de blusmiddelen af te zetten tegen de praktijkscenario’s kunnen we onze mensen helpen in het genereren van opties en maken van keuzes.
Blij
Momenteel zit het onderzoek in de eerste fase, het literatuurdeel. Verwacht wordt, dit in het tweede kwartaal van dit jaar af te ronden. De uiteindelijke resultaten uit het onderzoek volgen aan het einde van dit jaar. Tot slot zegt Thijs Geertsema: ¨Vanuit de markt en de industrie krijgen we veel medewerking Ze verstrekken ons literatuur, geven uitleg over de werking en gaan met ons in gesprek. We zijn blij dat de producenten en leveranciers ons en de brandweer verder willen helpen binnen dit onderzoek.¨
Door Betty Rombout
